Train je geheugen met papier

Lastig om dingen te onthouden na al die digitale meetings? Door gebruik te maken van pen en papier train je je geheugen. Dit toont Japans onderzoek aan. Notities maken op papier maakt dat je zaken sneller onthoudt dan door iets digitaal te noteren. De unieke, complexe analoge schrijfwijze geeft hersenen meer details om het geheugen te activeren, zo blijkt.

The pen is mightier than the… smartphone

We gaan er vaak vanuit dat al die digitale apparaten onze efficiëntie verhogen, maar het onderzoek komt tot heel andere conclusies. Testpersonen die gebruik maakten van papier om notities te maken, konden zich veel sneller dingen herinneren dan wie een tablet of smartphone had gebruikt.

“In feite is papier geavanceerder en nuttiger in vergelijking met elektronische documenten, omdat het meer unieke informatie bevat, die een sterkere herinnering vastlegt”, zegt Kuniyoshi Sakai, hoogleraar Neurowetenschappen aan de Universiteit van Tokio. Dat kan wel zijn meneer Sakai, maar dat vereist nadere uitleg.

Het zit zo

Krabbels die je maakt op papier bevatten meer complexe ruimtelijke informatie en zijn veel tastbaarder. Zelfs als je op een tablet ‘schrijft’ met een speciale pen,  is er een verschil, want het schrift heeft geen vaste positie en verdwijnt als je de app sluit. En inderdaad, als je iets hebt opgeschreven op papier, weet je meestal wel waar je het op schreef en waar het stond. Was het een stuk van de krant, de achterkant van een blauwe envelop of dat ene onbeschreven hoekje van je kladblok. Al die informatie slaat je geheugen op. Juist die extra informatie biedt steun aan het geheugen.

Gespreksverslagen

Voor de studie werd 48 testpersonen gevraagd om een conversatie te volgen waarin een agenda met afspraken werd besproken. De vrijwilligers moesten de afspraken vastleggen met pen en papier of in een kalender-app, al dan niet met een keyboard of een speciale touchscreen pen.

Na een uur kregen ze een aantal vragen om te testen hoeveel ze hadden onthouden van de oefening, terwijl hun hersenactiviteit gemonitord werd in een MRI-scanner. De verschillen waren opvallend: gebruikers van pen en papier konden de vragen oplossen in 11 minuten. Tabletgebruikers deden er gemiddeld 14 en smartphonegebruikers gemiddeld 16 minuten over. Die resultaten liegen er niet om.

Uit de MRI-scans blijkt dat papiergebruikers meer hersenactiviteit vertonen in de gebieden die verband houden met taal en denkbeeldige visualisatie. En ook in de hippocampus, een gebied waarvan bekend is dat het belangrijk is voor geheugen en navigatie, was aanzienlijk meer activiteit te zien.

Ruimtelijke herinneringen 

“Onze boodschap: gebruik papieren notitieblokken voor informatie die je moet leren of onthouden”, zegt Sakai.

“Digitale tools scrollen uniform omhoog en omlaag, en hebben gestandaardiseerde indeling van tekst- en afbeeldingsgrootte, zoals een webpagina”, legt hij uit. “Maar als je je een fysiek leerboek herinnert, kun je je ogen sluiten en je dat derde beeld op de linkerpagina visualiseren, en de aantekeningen die je er in de marge had bijgeschreven.” Vraag dat maar aan de mensen met een fotografisch geheugen. Ben jij zo iemand? Doe de test.

Dergelijke toevoegingen gebruiken in digitale documenten, zoals markeren, onderstrepen, omcirkelen, pijlen tekenen, of kleurgecodeerde notities toevoegen, kan ook helpen om dingen te onthouden, zeggen de onderzoekers.

Het onderzoek verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Frontiers in Behavioral Neuroscience.

Bron: persbureau IPS / Titelfoto: Luis Soto-Unsplash