Je eigen apotheek

Vandaag op 12 oktober Wereld Reuma Dag belicht GOEDNIEUWS een interessant en hoopgevend onderzoek naar de behandeling van beginnende reumatoïde artritis. In dit onderzoek wordt op een verrassende manier gebruik gemaakt van het welbekende placebo-effect.

Placebo

Het is al lang bekend dat mensen beter kunnen worden van een neppil of schijnbehandeling. Centraal bij het placebo-effect staat de verwachting dat iets positief zal uitpakken. Dus puur de aankondiging dat een arts je bijvoorbeeld een krachtige pijnstiller geeft, vermindert de pijn(beleving). Ook als deze pil helemaal geen werkzame stof bevat.

Maar, het is niet alleen een subjectieve ervaring. Het gaat veel verder dan dat. Ook het lichaam gelooft dat de neppil werkt. Hersenscans hebben inmiddels aangetoond dat het brein door een placebo geactiveerd kan worden om stofjes aan te maken. Het lichaam produceert daadwerkelijk zijn eigen pijnstillers. Je bent dus je eigen apotheek.

Hoe werkt het?

Het heeft te maken met ‘conditionering’. Denk maar eens aan de hond van Pavlov. Je weet wel, die hond die gaat kwijlen als ‘ie een belletje hoort? Dat gebeurt omdat hij verwacht eten te zullen krijgen (belletje = eten, dus belletje = kwijlen). De speekselproductie is een automatische reactie en een mooi voorbeeld van hoe het lichaam een verwachting kan opbouwen en daar eigenhandig op reageert met allerlei fysieke reacties.

Bij mensen werkt dit net zo. Zo toonde de Amerikaanse onderzoeker Robert Ader aan dat hij mensen met psoriasis succesvol kon behandelen met maar een kwart van de normale dosis medicijnen. Om dit effect te bereiken, gaf hij deze groep in eerste instantie de normale (hoge) dosis. Vervolgens fluctueerde hij volgens een willekeurig patroon de hoeveelheid werkzame stof in de crème. Het lichaam is echter voorbereid op een hoge dosis en weet dus wat het te doen staat: het reageert zoals het deed toen het nog de hoge dosis kreeg!

Hoopgevend onderzoek

In Leiden borduren ze nu voort op dit onderzoek. De onderzoeker Andrea Evers probeert in samenwerking met de afdeling reumatologie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) erachter te komen of farmacologische conditionering ook kan worden ingezet om mensen te behandelen met beginnende reumatoïde artritis.

Een eerste pilot studie gaf voorzichtige aanwijzingen dat mensen op de langere termijn inderdaad beter af zijn. Verder onderzoek is nog nodig, maar dit is zeker iets om in de gaten te houden en hopelijk kunnen we volgend jaar op Wereld Reuma dag hier verder positief over berichten.

Titelfoto door Christina Victoria Craft – Unsplash